Bezawaryjny komputer

 

Komputer, który jest zawsze sprawny i bezawaryjny to marzenie każdego z nas. Niestety rzeczywistość jest inna. Pecet to jedno z najbardziej awaryjnych urządzeń w domu i biurze. Nie świadczy to jednak o jego niedoskonałości czy wręcz ułomności. Tak naprawdę największymi sprawcami takiego stanu rzeczy jesteśmy my – użytkownicy. Wielu z nas nie dba o swój system i komputer. Zaśmiecamy go systematycznie różnego rodzaju plikami, które powodują błędy i awarię. Często się zdarza, że nie mając innego wyboru musimy ponownie instalować system Windows. Jednak można zapobiec reinstalacji systemu i zminimalizować możliwość pojawiania się błędów i załamań systemu. Wystarczy tylko dbać o higienę naszego peceta. Polega to na systematycznym czyszczeniu systemu i dysku, nadzorowaniu jego pracy i unikaniu niebezpieczeństw z zewnątrz. Aby zachować system w sprawności wystarczy korzystać z programów, które znajdziecie opisane w tej aktualizacji specjalnej. Utrzymanie systemu w dobrej kondycji wcale nie jest trudne i pracochłonne. Przekonajcie się! W haśle przeczytacie:

ˇ         Jak dbać o system i dysk twardy?

ˇ         W jaki sposób sprawnie usuwać programy?

ˇ         Jak kasować zbędne pliki z dysku?

ˇ         Jakim programem usuwać pozostałości po odinstalowanych sterownikach?

ˇ         W jaki sposób skutecznie wyczyścić systemowy rejestr?

ˇ         Jak wyczyścić pozostałości po pracy przeglądarki internetowej?

ˇ         W jaki sposób sprawnie zdefragmentować dysk twardy?

ˇ         Jak uaktualnić system Windows?

ˇ         W jaki sposób dbać o sprzęt zamontowany w komputerze?

ˇ         Jak wystrzegać się i zwalczać zagrożenia zewnętrzne?

 

 

HIGIENA SYSTEMU I DYSKU TWARDEGO

 

Błędy i usterki systemu Windows trudno przewidzieć. Zdarzają się one niespodziewanie i powodują wiele problemów. Zanieczyszczony przez zbędne dane system jest bardziej podatny na wykonywanie nieprawidłowych procesów, które mogą okazać się dla niego zgubne. Również dysk obciążony zbyt dużą ilością zbędnych plików, musi wykonywać większą pracę i przez to może ulec awarii lub poważnym błędom. Musicie wiedzieć, ze dysk twardy jest najbardziej awaryjnym ze wszystkich urządzeń zamontowanych w komputerze. Groźbę załamania systemu i uszkodzenia dysku możecie jednak zminimalizować. Wystarczy odpowiednio dbać o system i zawartość Waszego dysku twardego. Sprowadza się to do:

ˇ         poprawnego odinstalowywania usuwanych programów,

ˇ         systematycznego oczyszczenia dysku z niepotrzebnych plików,

ˇ         kasowania pozostałości po sterownikach,

ˇ         częstego czyszczenia rejestru,

ˇ         regularnej defragmentacji dysku twardego.

 

Pełne odinstalowywanie aplikacji

 

Poprawne odinstalowywanie programów z systemu Windows jest bardzo ważne. Jeśli nie przeprowadzicie go odpowiednio, usuwany program pozostawi po sobie dużo śmieci, które niepotrzebnie nadwerężają Wasz system i dysk twardy. Pomimo tego proces odinstalowania czasami traktowany jest macoszemu. Niedopuszczalna jest sytuacja, w której programy usuwane są z systemu poprzez kasowanie folderów w których się znajdują (np. przez okno Mój komputer). Co prawda w ten sposób usunięta zostaje większość plików aplikacji z dysku, jednak ich część nadal pozostaje w katalogu Windows i w rejestrze. Przez to spowolniana jest praca komputera i niepotrzebnie zajmowana cenna przestrzeń dyskowa.

 

Usuwanie programów z systemu

 

Większość programów wyposażona jest we własne mechanizmy odinstalowywujace. Wystarczy wtedy w menu Start odnaleźć wpis danego programu i wybrać polecenie Uninstall lub Remove. Co zrobić gdy nie ma danego odpowiednika w menu Start? Niechciane aplikacje możecie wtedy usnąć poprzez narzędzie Dodaj lub usuń programy, które jest wbudowane w system Windows (Start/Panel sterowania/ Dodaj lub usuń programy). Wyświetlany jest tam zbiór wszystkich aplikacji zainstalowanych w systemie. Wystarczy podświetlić daną pozycję i wcisnąć przycisk Zmień/Usuń.

 

Usuwanie programów przy pomocy MyUninstaller

 

Narzędzie Dodaj lub usuń programy nie zawsze radzi sobie ze wszystkimi aplikacjami zainstalowanymi w systemie. Dlatego polecamy korzystać ze specjalnych programów deinstalacyjnych. Skutecznym narzędziem jest MyUninstaller 1.2. Jest to program darmowy i bardzo łatwy w obsłudze.

 

Aby odinstalować niechciane programy:

►      Uruchomcie MyUninstaller i poczekajcie chwilę, aż aplikacja wykryje wszystkie programy zainstalowane w systemie.

►      Następnie na wyświetlonej liście zaznaczcie odpowiednią pozycję i wciśnijcie klawisz Uninstall Selected Software.

 

Rysunek 1. Odinstalowywanie programów za pomocą MyUninstaller

 

 Program MyUninstaller potrafi także wyszukać pozostałości po odinstalowanych nieprawidłowo aplikacjach. Wtedy przy programie w kolumnie Obsolete znajdziecie wpis Yes. Aby go usunąć kliknijcie przycisk Uninstall Selected Enrty oznaczony czerwonym iksem.

 

Smart Uninstaller – dokładne usuwanie programów

 

Innym darmowym programem do odinstalowywania aplikacji i innych komponentów z systemu Windows jest Smart Uninstaller 1.0. Charakteryzuje się on dużymi możliwościami i wyświetlanymi poradami odnośnie wybranego z listy komponentu. Umożliwia on usunięcie z systemu dowolnego programu, dodatków do programów i systemowych narzędzi.

 

 Programem Smart Uninstaller możecie nieświadomie odinstalować ważne narzędzia wymagane do stabilnej pracy systemu, dlatego podczas pracy z tym programem zalecamy szczególną ostrożność.

 

W głównym oknie Smart Uninstallera znajdują się dwa ekrany (konwencjonalne i niekonwencjonalne wejścia)  z listą programów i narzędzi zainstalowanych w systemie oraz rząd ikon sterujących pracą aplikacji. Informacje dotyczące danego programu możecie uzyskać podświetlając go w ekranie i odczytując w okienku poniżej. Podana jest tam ścieżka do aplikacji i komponenty, które wchodzą w skład programu. Jeszcze poniżej wyświetlane są porady dotyczące wybranej pozycji, w której Smart Uninstaller informuje czy istnieje związek między odnośnikiem, a wybranym programem.  Aby odinstalować aplikację wystarczy, że zaznaczcie ją  i wciśnijcie ikonę Uninstall. Jeśli program jest odinstalowany, a pozostały po nim jakieś elementy, możecie je wykasować zaznaczając je i klikając ikonę Remove. W każdej chwili możecie zaktualizować listę zainstalowanych programów wciskając przycisk Refresh.

 

Rysunek 2. Okno programu Smart Uninstaller z zaznaczoną pozycją przeznaczona do odinstalowania

 

Usuwanie zbędnych plików z dysku

 

Na dysku znajduje się wiele różnego rodzaju plików, które niepotrzebnie zajmują na nim miejsce i spowalniają jego pracę. Większość plików trudno znaleźć ponieważ są poukrywane przez system w różnych miejscach na dysku. Zazwyczaj są to: pliki pozostawione przez źle odinstalowane programy, pliki tymczasowe, kopie zapasowe, duplikaty plików i wiele innych. Zbiór takich śmieci może zajmować nawet kilkaset megabajtów. Odciążcie Wasz dysk twardy i regularnie usuwajcie z systemu zbędne pliki. Do tego celu polecamy kilka darmowych programów, które skutecznie wykonają tę pracę. Używanie ich co kilka dni zapewni sprawną pracę dysku i niezawodność systemu Windows.

 

Systemowe narzędzia

 

System Windows dysponuje programem Oczyszczanie dysku, za pomocą którego możecie usunąć zbędne pliki z dysku twardego. W tym celu:

►      Kliknijcie Start/Wszystkie programy/Akcesoria/Narzędzia systemowe/Oczyszczanie dysku.

►      Jeśli macie klika dysków po uruchomieniu program zapyta, który dysk oczyścić.

►      Po Waszym wyborze zacznie obliczać miejsce na dysku, które może zostać zwolnione (operacja może trwać kilka minut).

►      Po ukończeniu obliczania, wyświetlone zostanie okno, w którym wyświetlona jest orientacyjna ilość miejsca, które może zostać zwolnione i składniki przeznaczone do usunięcia.

►      Wystarczy, że zaznaczycie pliki, które chcecie usunąć i kliknijcie Usuń.

►      Teraz przejdźcie do zakładki Więcej opcji i tam wciśnijcie przycisk Oczyść w sekcji Przywracanie systemu.

►      Z tego miejsca możecie także odinstalować nieużywane składniki systemu Windows i zainstalowane na komputerze programy.

 

 Oczyszczanie dysku nie jest zbyt skutecznym narzędziem do czyszczenie dysku z niepotrzebnych plików, dlatego polecamy skorzystać z programów zewnętrznych.

 

Find Junk Files – wszechstronny czyściciel dysku

 

Nie najnowszym, jednak bardzo skutecznym darmowym programem do usuwania śmieci z dysku twardego jest Find Junk Files 1.31. W jego skład wchodzi jeszcze kilka innych narzędzi do utrzymania porządku w systemie i na dysku twardym. Program potrafi wyszukiwać i usuwać m.in: pliki tymczasowe, kopie zapasowe, puste foldery, nieczynne odnośniki, zbędne komentarze ZIP-a. Program cechuje wysoka skuteczność działania i łatwość obsługi. Po zainstalowaniu Find Junk Files na pulpicie utworzone zostaną ikony wszystkich narzędzi wchodzących w skład tego programu.

 

Usuwanie plików tymczasowych i kopii zapasowych

 

Pod główną ikoną programu skrywa się narzędzie do usuwania zbędnych plików z dysku twardego, takich jak pliki tymczasowe i zbędne kopie zapasowe plików i dokumentów.

 

Aby oczyścić dysk z niechcianych plików:

►    Po uruchomieniu programu w zakładce Scan Drive(s) zaznaczcie dysk przeznaczony do czyszczenia.

►    Możecie także wybrać dowolny folder, w tym celu odznaczcie pola przy ikonach napędów i wciśnijcie przycisk Scan Folder. Następnie wybierzcie dowolny katalog.

 

 W głównym oknie programu znajduje się pole Test Mode. Jeśli pozostawicie je zaznaczone, po skanowaniu pliki nie będą usuwane lecz zaznaczane jako przeznaczone do usunięcia. Dlatego przed wyszukiwaniem niechcianych plików odznaczcie pole Test Mode.

 

►    Teraz w celu rozpoczęcia wyszukiwania wciśnijcie przycisk Scan.

►    W dolnej części okna zostanie wyświetlona lista odnalezionych plików. Usunąć je możecie wciskając przycisk Remove All Files

 

Rysunek 3. Wyszukiwanie i usuwanie zbędnych plików programem Find Junk Files

 

Puste foldery

 

Narzędziem przeznaczonym do odnajdowania pustych folderów jest Find Empty Folders 1.10. Wystarczy, że w jego oknie zaznaczycie dysk lub partycję, która ma być przeszukana i wciśniecie przycisk Scan. Wśród odnalezionych katalogów usuńcie te (Remove Selected), co do których macie pewność, że nie są Wam potrzebne.

 

Martwe linki

 

Kolejne narzędzie to Find Dead Links 1.10. Pozwala ono odszukać niedziałające skróty do programów i różnych plików. Po kliknięciu Scan, wszystkie nieczynne linki zostaną wyświetlone w głównym oknie programu. Obok ich nazwy podana jest ścieżka do elementu do którego się odwołują i ich umiejscowienie na dysku twardym. Po ukończeniu wyszukiwania możecie je usunąć  klikając Remove All Links.

 

Komentarze do plików ZIP

 

Strip Zip Comments 1.10 pozwala na wyszukanie komentarzy dołączanych do spakowanych plików ZIP. Wystarczy, że po uruchomieniu narzędzia w polu Search in wybierzecie dysk lub folder przeznaczony do przeszukania i klikniecie Scan. Następnie po naciśnięciu Remove Comments usuniecie wszystkie odnalezione komentarze.

 

 Ostatnim narzędziem, które wchodzi w skład pakietu Find Junk Files jest Folder Space 1.10. Program ten nie wyszukuje zbędnych plików. Pozwala on na obliczenie miejsca, które zajmują foldery i pliki na twardym dysku. W tym celu po uruchomieniu aplikacji wybierzcie dysk lub folder, którego pojemność ma zostać obliczona i kliknijcie przycisk Begin Scan. W tabeli wyników podawana jest nazwa folderu/pliku, wielkość katalogu w MB, wielkość w bajtach i wielkość na dysku również w bajtach. Listę z wynikami możecie wyeksportować do pliku tekstowego.

 

SpaceOdyssey – wypowiadamy wojnę plikom tymczasowym

 

Bardzo dobrym narzędziem do wyszukiwania i usuwania niepotrzebnych plików tymczasowych różnych typów, kopii zapasowych i duplikatów plików jest rumuński program SpaceOdyssey 2.0.

 

Usuwanie plików tymczasowych

 

Aby wyczyścić dysk twardy za pomocą SpaceOdyssey:

►    W lewej części okna zaznaczcie pozycję Express Clean On C: (metoda standardowo udostępniona w programie, umożliwia usuwanie plików tymczasowych i całkowite opróżnienie systemowego Kosza) i wciśnijcie ikonę Launch Job znajdującą się w górnym menu.

►    Po przeskanowaniu całego dysku, wyniki zostaną wyświetlone po prawej stronie okna.

►    Teraz wystarczy zaznaczyć pliki, które chcecie usunąć. Jeśli będą to wszystkie odnalezione pozycje, wciśnijcie klawisze CtrlASpacja.

►    Na końcu kliknijcie ikonę Eliminate File.

 

 

Rysunek 4. Standardowe przeszukanie dysku programem SpaceOdyssey

 

Sprawdzanie powtarzających się plików

 

W programie SpaceOdyssey możecie również przeskanować dysk na obecność powtarzających się plików. W tym celu:

►    Wciśnijcie pierwszą ikonę od lewej (New Job).

►    W oknie, które się otworzy wpiszcie nazwę dla konfigurowanego zadania np. Szukanie duplikatów. Wciśnijcie Next.

►    Następnie zaznaczcie pole Duplicates.

►    W kolejnym oknie wybierzcie dysk lub partycję, która ma zostać przeszukana.

►    Zaakceptujcie pozostałe ustawienia i wciśnijcie Finish. Rozpocznie się teraz przeszukiwanie dysku twardego.

►    Po ukończeniu pracy pliki zostaną zgrupowane w prawej części okna. Pierwszą od lewej zobaczycie nazwę pliku, następnie jego umiejscowienie, rozmiar i datę utworzenia.

►    Jeśli chcecie usunąć któryś z plików zaznaczcie go i wciśnijcie ikonę ikonę Eliminate File.

 

 Uważajcie podczas usuwania odnalezionych duplikatów, ponieważ program wyszukuje pliki o takiej samej nazwie, których zawartość może być zupełnie różna. Dlatego kasujcie pliki, co do których jesteście pewni, że nie są Wam potrzebne.

 

Rysunek 5. Szukanie na dysku twardym plików o identycznej nazwie

 

CloneSpy – specjalista w wyszukiwaniu duplikatów

 

Specjalistycznym programem do usuwania plików o identycznej nazwie, o takiej samej zawartości oraz zbiorów zerowej długości jest CloneSpy. Program umie wyszukiwać duplikaty plików na dyskach twardych i na płytach CD. CloneSpy porównuje zawartość plików oraz ich nazwy, rozmiary i formaty.

 

Aby wyszukać duplikaty na dysku twardym:

►      Po uruchomieniu programu w sekcji Serch for (z prawej strony okna) zaznaczcie pole Duplicates (szukanie duplikatów) lub Duplicates + same name (szukanie duplikatów i plików o takich samych nazwach).

►      W części Action odpowiedzialnym za wykonywanie operacji na znalezionych plikach wybierzcie pole Ask user (program będzie pytać co zrobić ze znalezionymi plikami) lub Automatically delete (pliki automatycznie będą usuwane). Zdecydowanie polecamy zaznaczenie pola Ask user.

►      Teraz w oknie Pool 1 wciśnijcie przycisk Add Folder, w drzewku wybierzcie element, który ma zostać przeszukany (może to być dysk twardy lub dowolny folder) i kliknijcie przycisk Add selected folder (lub Add all sibling folders aby dodać wszystkie foldery) i OK.

►      Aby rozpocząć skanowanie dysku wciśnijcie w głównym oknie programu przycisk Start scanning.

 

Rysunek 6. Główne okno programu CloneSpy

 

►      Podczas przeszukiwania, jeśli odnaleziony zostanie duplikat, program wyświetli odpowiednie okienko, w który trzeba zdecydować co zrobicie z odnalezionym duplikatem. Po zaznaczeniu jednego z nich możecie:

ˇ         Execute selected file­ – obejżeć zawartość pliku,

ˇ         Skip all displayed files – pominąć oba odnalezione pliki,

ˇ         Explore folder of file – eksplorować zaznaczony plik,

ˇ         Delete all markes files – usunąć zaznaczony plik.

►      Aby usunąć plik kliknijcie go dwukrotnie tak, aby pokazał się przy nim czerwony znak iks i wtedy wciśnijcie przycisk Delete all markes files (możecie usunąć również oba pliki, wystarczy je tylko zaznaczyć).

 

Rysunek 7. Program CloneSpy odnalazł dwa identyczne pliki, do Was należy decyzja co z nimi zrobić

 

OrphansRemover – specjalista w usuwaniu nieczynnych odnośników

 

Program, który umożliwia usuwanie nieczynnych skrótów (.lnk) to OrphansRemover 1.5.1. artwe odnośniki zostają na dysku po odinstalowanych programach i usuniętych lub przeniesionych plikach i dokumentach.

 

Aby usunąć nieczynne odnośniki:

►      W głównym oknie programu w sekcji Select folders to scan to shortcut orphans zaznaczcie wszystkie pola. W nich program będzie szukał martwych linków.

►      Podobnie zaznaczcie wszystkie pola w części Include shortcuts with broken links to.

►      W polu User defined search folder wybierzcie dysk lub folder, który będzie skanowany.

►      W celu wyszukania odnośników wciśnijcie przycisk Start scan.

►      Po wyświetleniu wyników wszystkie odnośniki są już zaznaczone i wystarczy tylko kliknąć Delete orphans.

 

Rysunek 8. Wyszukiwanie nieczynnych odnośników przez program OrphansRemover

 

Usuwanie pozostałości po sterownikach

 

Sterowniki najczęściej usuwa się z poziomu Dodaj lub usuń programy lub specjalnego programu odinstalowującego. Pomimo tego na dysku i w rejestrze systemowym pozostają zbędne pliki i wpisy po odinstalowanych sterownikach. Są one zbędne i niekorzystne zwłaszcza jeśli instalujecie nowszą wersję driverów lub zmieniliście urządzenie na produkt innej firmy. Aby się ich pozbyć skorzystajcie z programu Driver Cleaner 3.3. Aplikacja czyści pozostałości po odinstalowanych sterownikach:

ˇ         do kart graficznych z chipsetami ATI, nVidia, S3 Savage, SiS Graphics, 3Dfx,

ˇ         oprogramowania ATI Multimedia Center,

ˇ         kart muzycznych Creative, Realtek, kX Audio, Turtle Beach,

ˇ         sterownikach do chipsetów płyt głównych Intel, nForce.

W programie Driver Cleaner dołączone jest również narzędzie Cab Cleaner. Służy ono do usuwania pliki CAB, które są nadpisywane przez Service Packi dla Windows XP.

 

Aby usunąć pozostałości po odinstalowanych sterownikach:

►      Po usunięciu sterowników uruchomcie ponownie komputer.

►      Włączcie teraz program Driver Cleaner i z rozwijanego menu (znajdującego się w górnej części programu) wybierzcie rodzaj urządzenia, którego sterowniki odinstalowaliście.

►      Następnie wciśnijcie przycisk Clean. Program wyświetli pytanie czy kontynuować czyszczenie – kliknijcie oczywiście Tak.

►      W okienku poniżej rozwijanego menu wyświetlone zostaną wyniki usuwania pozostałości po sterownikach.

 

Rysunek 9. usuwanie pozostałości po odinstalowanych sterownikach programem Driver Cleaner

 

 Aby skorzystać z narzędzia Cab Cleaner i usunąć pliki CAB nadpisywane przez Service Packi z górnego menu wybierzcie Tools/Cab Cleaner. W rozwijanym menu wybierzcie plik przeznaczony do usunięcia i wciśnijcie Clean.

 

Czyszczenie rejestru systemu Windows

 

Rejestr sytemu Windows jest bazą danych, w której system przechowuje informacje konfiguracyjne. Znajdują się w nim: profile wszystkich użytkowników peceta, informacje o sprzęcie, informacje o zainstalowanych programach, ustawienia właściwości. System Windows podczas pracy często odwołuje się do niego. Niestety rejestr ma to do siebie, że szybko ulega zaśmieceniu. Swoje wpisy w nim pozostawiają odinstalowywane programy, dane o sprzęcie i użytkownicy. Stan rejestru systemowego wpływa na stabilność, szybkość pracy i uruchamiania się systemu. Jeśli jest on zbyt przeciążony zbędnymi wpisami, ładowanie się systemu trwa dłużej, a praca jest niestabilna i powolna. Często może dojść do sytuacji, w której zaśmiecony rejestr przyczyni się do awarii systemu. Dlatego tak ważne jest utrzymacie rejestru systemowego w dobrej kondycji.

 

RegSeeker – duża skuteczność czyszczenia

 

Ciekawym i jednym z najbardziej skutecznych programów do zarządzania i czyszczenia rejestru jest darmowy RegSeeker 1.35. Aplikacja nie wymaga instalowania, wystarczy ją rozpakować i uruchomić.

 

Aby wyszukać zbędne wpisy w rejestrze:

►      Po uruchomieniu programu w pierwszej kolejności kliknijcie pierwszą pozycję od góry w lewym menu, czyli Languages i wybierzcie język polski.

►      Następnie kliknijcie pozycję Czyść rejestr.

►      Zaznaczcie klucze, które mają być przeszukane (najlepiej wszystkie pozycje) i koniecznie kliknijcie pole Zrób kopię przed usunięciem (uchroni Was to przed przykrymi konsekwencjami, jeśli usuniecie przypadkowo ważny zapis).

►       Teraz kliknijcie OK.

►      Po wyświetleniu wyników wyszukiwania wciśnijcie Zaznacz wszystko, kliknijcie w dowolnym miejscu prawym klawiszem myszki i z menu kontekstowego wybierzcie Usuń zaznaczony wpis (możecie również zaznaczyć kursorem pojedynczy wpis i go usunąć).

 

Rysunek 10. Usuwanie zbędnych wpisów z rejestru przy pomocy programu RegSeeker

 

►       Jeśli po czyszczeniu rejestru jakieś programy będą działać nieprawidłowo, przywróćcie usunięte klucze. W tym celu przejdźcie do zakładki Kopia i dwukrotnie kliknijcie kopie wykonanego czyszczenia rejestru. Wyświetlony zostanie jeszcze komunikat czy dodać informację do rejestru. Po zaakceptowaniu wszystkie wpisy zostaną przywrócone.

 

EasyCleaner – czyściciel rejestru

 

EasyCleaner 2.0 to darmowe narzędzie do czyszczenia rejestru i personalizacji systemu. Instalacja programu przebiega standardowo i bezproblemowo.

 

 Przy pierwszym uruchomieniu EasyCleanera wyświetlone zostanie okno wyboru języka, w którym chcecie pracować. Wybierzcie język polski i kliknijcie OK.

 

Aby wyczyścić rejestr systemowy ze zbędnych wpisów:

►      Wciśnijcie ikonę Rejestr.

►      W oknie, które się otworzy kliknijcie Znajdź. Rozpocznie się proces skanowania rejestru.

►      Po wyświetleniu wyników możecie usunąć zbędne klucze – wciśnijcie przycisk Kasuj wszystko.

►      Na końcu program poprosi jeszcze o potwierdzenie wykonania zadania i po Waszej akceptacji usunie wszystkie wyszukane pozycje.

►      Jeśli z jakiś powodów będziecie chcieli przywrócić usunięte wpisy, w głównym oknie programu kliknijcie ikonę Cofnij/przywróć i wybierzcie klucz dotyczący nieprawidłowej aplikacji. Następnie wciśnijcie przycisk Cofnij. Jeśli nie wiecie, który wpis dotyczył uszkodzonego programu wybierzcie Cofnij wszystko.

 

Rysunek 11. Czyszczenie rejestru przy pomocy programu EasyCleaner

 

RegCleaner – stary, ale jary

 

RegCleaner to darmowa aplikacja sprzed kilku lat, pomagająca dbać o sprawność rejestru. Dzięki niej usuniecie zbędne wpisy, które spowolniają pracę Waszego systemu i zagrażają jego stabilności. Jednak darmowy RegCleaner nie ustępuje mu pod względem skuteczności, a korzystać z niego możecie całkowicie za darmo.

 

 Po pierwszym uruchomieniu programu ustawcie wyświetlanie menu w języku polskim. W tym celu z górnego menu kliknijcie Options i przejdźcie do zakładki Language. Tam wybierzcie Polish – Polski i kliknijcie przycisk OK. Od tej chwili wszystkie komendy w programie wyświetlane są w języku polskim.

 

Aby przeprowadzić automatyczne czyszczenie rejestru programem RegCleaner:

►    Z menu programu wybierzcie Narzędzia/Czyszczenie rejestru/Wykonaj wszystkie wyżej wymienione.

►    Podczas pracy wykonywanej przez program zaznaczcie opcję Utwórz tylko jedną kopię. Pozwoli Wam ona na przywrócenie rejestru w formie takiej, jak przed czyszczeniem, w razie wystąpienia problemów z komputerem.

►    Po zakończeniu wyszukiwania kliknijcie na jeden z wyników, wciśnijcie klawisze CtrlA i wybierzcie Usuń zaznaczone.

 

Rysunek 12. Proces automatycznego czyszczenia rejestru programem RegCleaner

 

 Możecie sprawdzić, jakie wpisy usunął program, klikając zakładkę Kopie. Wybierzcie ostatnio utworzoną kopię, kliknijcie ją prawym klawiszem myszy i wybierzcie Wyświetl zawartość. Aby ją przywrócić zaznaczcie ostatnią pozycję i wciśnijcie przycisk Przywróć z kopii.

 

Czyszczenie przeglądarki internetowej

 

Możecie zwolnić dużą ilość miejsca na dysku przez usunięcie plików tworzonych przez przeglądarkę Internet Explorer. Elementy, które możecie skasować to:

• historia – spis stron przeglądanych w danym przedziale czasu,
• pliki tymczasowe - przechowywana na dysku twardym zawartość ostatnio odwiedzanych stron WWW,
• ciasteczka (cookies) - mechanizm zapisujący charakterystyczne dane użytkownika korzystającego ze strony WWW. Kiedy ponownie wybiera on daną witrynę, serwer WWW pobiera te preferencje.

 

 Usuwając cookies utracicie ustawienia Waszej przeglądarki internetowej. W ten sposób znikną ustawienia stron internetowych (np. opcje wyszukiwania w wyszukiwarce, personalne ustawienia na stronach WWW).

 

W przeglądarce Internet Explorer możecie to zrobić w następujący sposób:

►      W Internet Explorerze z górnego menu wybierzcie Narzędzia/Opcje internetowe.

►      Przejdźcie do zakładki Ogólne i w sekcji Tymczasowe pliki internetowe kliknijcie przycisk Usuń pliki cookie i Usuń pliki, a w części Historia wciśnijcie Wyczyść historię.

 

Rysunek 13. Usuwanie ciasteczek, plików tymczasowych i historii przeglądarki internetowej

 

Niestety w ten sposób nie usuniecie wszystkich niepotrzebnych plików tymczasowych. Aby to zrobić musicie:

►    Po otwarciu folderu C:\WINDOWS\system32\config\systemprofile\Ustawienia lokalne\Temporary Internet Files zobaczycie pliki stron, które odwiedzaliście. Niestety nie wystarczy ich usunięcie z tego katalogu, ponieważ istnieje ich kopia w tym samym katalogu jako katalog Content.IE5.

►    Aby je usunąć należy w DOS-ie wpisać następujące polecenia:

ˇ         deltree c:\windows\tempor~1 (pozbędziecie się plików z odwiedzonych stron),

ˇ         deltree c:\windows\history (usuwanie adresów i stron z historii),

ˇ         deltree c:\windows\cookies (pliki cookies).

X-Cleaner Free – sprzątaczka przeglądarek internetowych

 

Programem, który usunie internetowe śmieci z Waszego komputera jest X-Cleaner Free. Opisywana przez nas aplikacja jest darmowa i jest ona reklamówką komercyjnej wersji, o wiele bardziej rozbudowanej. Jednak do naszych celów wersja freeware w zupełności wystarczy. Program nie wymaga instalacji.

 

X-Cleaner Free potrafi:

• usunąć pliki tymczasowe przeglądarek internetowych (Internet Explorer, Netscape, Opera), komunikatorów internetowych, odtwarzaczy multimedialnych, programów do pakowania, przeglądarek graficznych,

• wyczyścić ciasteczka (cookies),

• chronić stronę startową przed niekontrolowaną zmianą,
• opróżnić systemowy Kosz.

 

Aby przeszukać i oczyścić dysk:

►    Po uruchomieniu programu w zakładce Cleaning zobaczycie listę, na której zaznaczcie pliki, które mają zostać znalezione przez X-Cleanera Free.

►    W celu rozpoczęcia przeszukiwania wciśnijcie przycisk Start Cleaning!

►    Po przeszukaniu program poprosi Was o zrestartowanie komputera.

 

Rysunek 14. Zaznaczanie plików, które ma wyszukać program X-Cleaner Free

 

EasyCleaner – czyści pliki internetowe równie dobrze co rejestr

 

Opisany wcześniej EasyCleaner 2.0 dobrze spisuje się również przy oczyszczaniu dysku z pozostałości jakie zostawiła przeglądarka Internet Explorer. W tym celu wystarczy w głównym oknie programu wcisnąć ikony: Skasuj pliki (operacja może potrwać nawet kilka minut), Czysć cookies i Czyść historię

 

Możecie skorzystać także ze specjalnej funkcji EasyCleanera o nazwie Niepotrzebne pliki. W tym celu:

►      Kliknijcie w głównym oknie programu ikonę o tej nazwie.

►      Następnie wybierzcie napęd, który będziecie skanować.

►      Określcie co ma zostać wyszukane: pliki tymczasowe, tymczasowe pliki internetowe, historia przeglądarki i ciasteczka przeglądarki.

►      Teraz wciśnijcie przycisk Znajdź.

►      Po zakończeniu wyszukiwania kliknijcie Usuń (w celu usunięcia pojedynczego pliku) lub Usuń wszystko.

 

Rysunek 15. Wyszukiwanie niepotrzebnych plików przez program EasyCleaner

 

Czyszczący kombajn

 

Wśród darmowych programów, są także i takie, które zawierają w sobie szereg narzędzi przeznaczonych do utrzymania systemu i dysku w jak najlepszej kondycji. Często nie ustępują one skutecznością programom płatnym. Dzięki nim zapewnicie swojemu systemowi niezawodne działanie, a dyskowi długą, bezawaryjną pracę. Darmowym programem służącym do czyszczenia zawartości dysków ze zbędnych i nieużywanych plików jest HDCleaner. Przeszukuje on wybrane dyski w poszukiwaniu nieużywanych i tymczasowych plików. HDCleaner umożliwia także usuwanie tymczasowych plików internetowych, ciasteczek, wpisów historii odwiedzanych stron. Ponadto czyści rejestr systemowy z niepotrzebnych wpisów.

 

Czyszczenie dysku twardego z niepotrzebnych plików

 

Wybierając pierwszą od góry zakładkę Clean Hard Drive, uzyskujecie dostęp do opcji czyszczenia dysku twardego z niepotrzebnych plików. Aby usunąć zbędne pliki:

►      Kliknijcie Choose Drive i wybierzcie dysk, który chcecie przeszukać.

►      Następnie przejdźcie do File Masks i tam zaznaczcie typy plików, które mają zostać przez program wyszukane. HDCleaner wyszukuje pliki typu: BAK, CHK, GID, OLD, SYD, TMP. Możecie oczywiście dodać lub usunąć rozszerzenie klikając Add Mask lub Remove Mask.

►      W oknie Search Exceptions zobaczycie listę folderów, które nie będą przeszukiwane ponieważ mogą zawierać ważne dla systemu pliki, których usunięcie grozi jego nieprawidłową pracą.

►      Kliknijcie zakładkę Start i określcie jakie działanie ma podjąć program po przeszukaniu dysku. Najlepiej wybierzcie List found files after scan dzieki czemu HDCleaner po wykonanej pracy wyświetli listę znalezionych plików i pozostawi do Waszej dyspozycji dalsze rozporządzanie nimi.

►      Teraz kliknijcie Scan now.

►      Po ukończeniu wyszukiwania, wyniki zobaczycie w głównym oknie programu. Aby usunąć wszystkie pliki wciśnijcie klawisze CtrlA. W dolnym pasku okna zobaczycie ilość znalezionych plików i objętość w MB jaką zajmują na dysku.

 

 Zwróćcie uwagę czy zaznaczona jest opcja Make Backup as zip. Dzięki niej utworzona zostanie kopia zapasowa zawierająca wszystkie usuwane pliki. Będzie ona dodatkowo kompresowana do pliku ZIP aby zajmowała mniej miejsca na dysku.

 

►      Wybierzcie pierwszą ikonę od lewej strony Delete to Recycle Bin (pliki usunięte zostaną do systemowego Kosza) lub kolejna ikonę Delete (pliki będę usunięte z systemu).

 

Rysunek 16. Wyszukiwanie zbędnych plików w programie HDCleaner

 

Szukanie duplikatów i czyszczenie wolnego miejsca

 

Clean Folders umożliwia również wyszukiwanie duplikatów i czyszczenie wolnego miejsca na dysku.

 

Aby wyszukać duplikaty kliknijcie Duplicate files, zaznaczcie w jaki sposób program ma porównywać pliki (pod względem objętości, nazwy, rozmiaru czy daty), wybierzcie który dysk ma zostać przeskanowany i wciśnijcie Scan for duplicates files now. Gdy program wyświetli duplikaty, możecie usunąć powtarzające się pliki klikając dany plik prawym klawiszem myszy i wybierając z menu kontekstowego pozycję Delete.

 

Czyszczenie wolnego miejsca polega na usunięciu nadpisanych plików, które przez system postrzegane są jako puste miejsce. W tym celu wciśnijcie Wipe Free Space, zaznaczcie dysk na którym jest wolne miejsce i kliknijcie Clean all free space on your harddrive. 

 

Czyszczenie ciasteczek internetowych

 

W zakładce Clean Center możecie przejrzeć i usunąć ciasteczka internetowe (cookies). HDCleaner ma przewagę nad innymi programami usuwającymi cookies, ponieważ nie usuwa wszystkich ciasteczek z automatu. Pozwala natomiast zwerfikować, które cookies należą do jakiej strony i wtedy usunąć te niepotrzebne. W ten sposób nie pozbędziecie się ustawień ze stron, które często odwiedzacie.

 

Aby usunąć ciasteczka:

►      Gdy kliknijcie Internet Explorer Cookies zostanie wyświetlona lista wszystkich cookies, które znajdują się w Waszym systemie.

►      Jeśli chcecie usunąć je wszystkie, kliknijcie Select all i Delete Internet Cookies.

►      Aby usunąć pojedyncze ciasteczka, przeczytajcie na liście do jakiej strony się one odnoszą i jeśli nie jest to uczęszczana przez Was witryna zaznaczcie pozycję i wciśnijcie Delete Internet Cookies.

 

 Ciasteczek na liście może być bardzo dużo. Co zrobić jeśli większość chcecie usunąć, a pozostawić tylko kilka. Wystarczy wtedy zaznaczyć jedną z pozycji, wcisnąć klawisz Shift i kliknąć inne ciasteczko. W ten sposób wszystkie pozycje od pierwszej zaznaczonej do kolejnej zostają podświetlone. Teraz możecie je spokojnie usunąć.

 

Rysunek 17. Usuwanie ciasteczek (cookies) programem HDCleaner

 

Czyszczenie rejestru

 

W programie takim jak HDCleaner nie mogło zabraknąć narzędzia do czyszczenia rejestru. Możecie je znaleźć klikając Clean Center i Registry Cleaner. Aby wyczyścić systemowy rejestr z nieużywanych wpisów:

►      Znaczcie dysk, który ma zostać przeszukany i wszystkie klucze.

►      Następnie wciśnijcie Scan Registry now.

►      Po wyszukaniu zaznaczcie wszystkie pozycje wciskając klawisze CtrlA.

►      Przed usunięciem wpisów utwórzcie kopię zapasową rejestru klikając Registry/Save selected entries i zapisując kopie w dowolnym miejscu na dysku twardym.

►      Teraz wystarczy usunąć klucze wybierając Registry/Dlelete.

 

Opróżnianie folderów i zbędnych list

 

System pełen jest zbędnych folderów i plików po uruchamianych programach, otwieranych dokumentach i przeglądanych stronach WWW. Jeśli radykalnie chcecie je wszystkie usunąć, zrobicie to dzięki poleceniu Super Cleaner. Opróżnicie w ten sposób:

ˇ         tymczasowe foldery,

ˇ         systemowy Kosz,

ˇ         zbędne listy MRU (np. wyszukiwań, otwieranych dokumentów),

ˇ         dane przechowywane w Internet Explorerze (np. cache przeglądarki internetowej, historię, zawartość stron przechowywanych na twardym dysku,  wpisywane adresy w przeglądarce),

ˇ         listy otwieranych archiwów WinRara i WinZipa.

Wystarczy tylko zaznaczyć odpowiednie pozycje (lub wszystkie klikając Select all) i wcisnąć przycisk Delete.

 

Inne opcje w  HDCleaner

 

W opisywanej aplikacji jest jeszcze kilka wartych uwagi narzędzi:

ˇ         AutoRuns – wyświetla listę procesów i programów, które uruchamiają się podczas startu systemu Windows.

ˇ         Uninstaller – umożliwia usunięcie programów zainstalowanych na Waszym komputerze, a także wpisów w rejestrze, które pozostały po tych programach.

ˇ         File Splitter – dzięki tej funkcji podzielicie duży plik na części tak, aby zmieścił się on na dyskietkę, płytę CD lub inny nośnik.

ˇ         Anti Spy – denerwuje Was, że Windows, Internet Explorer i Windows Media Player wysyłają informacje o swoim użytkowniku do producenta oprogramowania? Tutaj zamkniecie usta wszystkim nielojalnym komponentom Waszego systemu.

ˇ         Drive Information – dzięki temu narzędziu uzyskacie informacje o Waszym dysku twardym i miejscu zajmowanym przez foldery i pliki.

 

Defragmentacja dysku twardego

Podczas zapisywania danych na dysku, nowe pliki umieszczane są w pierwszym wolnym miejscu. Jeżeli jest ono zbyt małe, plik dzielony jest na kilka mniejszych fragmentów. Dochodzi w ten sposób do fragmentacji danych. Przez to odczytywanie danych trwa dłużej, a dysk musi wykonywać większą pracę odszukując fragmenty pliku po całym dysku. Wpływa to bezpośrednio na jego sprawność i w dłuższym przedziale czasu na awaryjność. Dlatego bardzo ważna w zapobieganiu problemom związanym z komputerem jest częsta defragmentacja dysku twardego. Proces defragmentacji dysku polega na scalaniu fragmentów rozczłonkowanych plików. Prędkość dysku i szybkość z jaka uruchamiają się aplikacje zależy od tego, w jakim stopniu jest on sfragmentowany.

Systemowy defragmentator

 

System Windows został wyposażony w narzędzie do defragmentacji dysku twardego. Aby je uruchomić:

►      Kliknijcie Start/Wszystkie programy/Akcesoria/Narzędzia systemowe/Defragmentator dysków.

►      Wybierzcie dysk przeznaczony do defragmentacji i wciśnijcie przycisk Analizuj, aby sprawdzić stan dysku. Wynik analizy pokazany jest w formie paska.

►      Po przeprowadzeniu analizy program wyświetla szczegółowy raport o stanie dysku, który można zobaczyć klikając przycisk Wyświetl raport. Jeżeli na dysku znajduje się jakiś błąd, możecie go usunąć uruchamiając program CHKDSK (szczegóły w dalszej części aktualizacji specjalnej.

►      Rozpocznijcie defragmentację wciskając przycisk Defragmentuj.

 

 Aby proces defragmentacji mógł być rozpoczęty, na dysku misi być minimum 15 procent wolnego miejsca.

 

►      Po przeprowadzonej operacji wyświetlony zostanie ekran podsumowujący.

 

Diskeeper Lite – najlepsze narzędzie do defragmentacji  

 

Pomimo, że defragmentator wbudowany w system Windows jest narzędziem przyzwoitym, my polecamy korzystanie ze świetnego narzędzia do defragmentacji dysków twardych o nazwie Diskeeper Lite 7.0.4. Jest to program darmowy (jest także wersja płatna). Wersja Lite została okrojona w stosunku do komercyjnego kuzyna z możliwości planowania automatycznego skanowania oraz nie pozwala na defragmentację dysków sieciowych. Jednak dla naszych celów program ten spełnia wszystkie potrzeby.

 

 Przy każdym uruchomieniu programu i czasami podczas jego pracy, wyświetlany jest komunikat z propozycją zakupu komercyjnej wersji programu. Jednak nie przejmujcie się nią, jeśli nie chcecie jej nabyć wystarczy zamknąć pojawiające się okienko.

 

Aby zdefragmentować dysk twardy za pomocą programu Diskeeper Lite wybierzcie jego symbol i kliknijcie przycisk Defragment Now.

 

Rysunek 18. Defragmentacja dysku przeprowadzana przez program Diskeeper Lite

 

Uaktualnianie systemu Windows

 

Aby cieszyć się sprawnie działającym systemem Windows nie możecie zapomnieć o systematycznym aktualizowaniu go. W każdej nowej poprawce znajdują się modyfikacje, które usuwają błędy systemu wykryte w czasie jego używania.

 

Narzędzie Windows Update

 

W system Windows XP wbudowany jest mechanizm aktualizowania poprawek o nazwie Windows Update. Aby z niego skorzystać potrzebujecie tylko stałego dostępu do Internetu, a narzędzie będzie samo pobierać nowe poprawki. Po ich pobraniu Windows Update będzie powiadamiał użytkownika lub od razu je instalował.

 

Aby skonfigurować Windows Update:

►    Kliknijcie Start/Panel sterowania i wybierzcie ikonę System.

►    Otworzy się okno Właściwości systemu w którym przejdźcie do zakładki Aktualizacje automatyczne.

►    Zaznaczcie opcję Pobierz aktualizacje automatycznie i powiadom mnie, kiedy będą gotowe do zainstalowania. Po zaznaczeniu pola kliknijcie przycisk Zastosuj i OK.

Teraz ponownie uruchomcie komputer.

 

Rysunek 19. Optymalna konfiguracja Windows Update w XP

 

Service Packs

 

Co jakiś czas wszystkie poprawki dla systemu Windows zebrane są w tzw. Service Packs. Poza poprawkami zawierają one nowe narzędzia i modyfikacje systemu zmierzające do jego sprawnego działania.

 

Aby zainstalować Service Pack:

►    Na stronie sprawdźcie czy jest dostępna najnowsza wersja Service Pack i jeśli jest pobierzcie ją na twardy dysk.

►    Zamknijcie wszystkie programy i uruchomcie instalatora poprawki.

►    Po zakończeniu instalacji uruchomcie ponownie komputer.

 

SPRZĘT - NIEZAWODNY I W DOBREJ KONDYCJI

 

Nie tylko od systemu i jego zawartości zależy dobra kondycja komputera. Również praca sprzętu zamontowanego w pececie wpływa bezpośrednio na procesy wykonywane przez system. W skrajnych przypadkach, kiedy uszkodzeniu ulega jakaś część komputera, często uniemożliwia ona nawet uruchomienie urządzenia. Niestety nie zawsze użytkownik ma wpływ na wytrzymałość danego elementu. Są jednak reguły, których przestrzeganie zwiększy prawdopodobieństwo prawidłowej i stabilnej pracy urządzenia. 

 

Procesor

 

Na bezawaryjną pracę procesora wpływają przede wszystkim:

ˇ         poprawne zamontowania na płycie głównej – właściwe umiejscowienie procesora w gnieździe, posmarowanie miejsca styku procesora i radiatora pastą termoprzewodzącą,

ˇ         odpowiednie chłodzenie – duży radiator i wydajny wiatrak chłodzący, aby nie dopuścić do przegrzania się procesora i jego spalenia,

ˇ         pozostawienie ustawień fabrycznych w procesorze czyli nie przyspieszanie procesora, które co prawda zwiększa szybkość jego pracy, ale jednocześnie zmniejsza trwałość i żywotność oraz powoduje częstsze występowanie błędów,

ˇ         czyszczenie elementów z kurzu - raz na jakiś czas powinniście czyścić wiatraczek na procesorze, dokładnie wydmuchując cały brud. Kurz może powodować blokowanie się wirnika wiatraka i w efekcie mniej wydajną jego prace oraz przegrzewanie się procesora.

 

 Czyścić z kurzu powinniście także inne elementy komputera, takie jak: płytę główną, pamięć RAM i inne elementy wewnętrzne komputera. Najlepiej do tego celu użyć pojemnika ze sprężonym powietrzem, który można kupić w  większości sklepów komputerowych.

 

Dysk twardy

 

Jak pisaliśmy wcześniej, dysk twardy ze wszystkich urządzeń w pececie, jest najbardziej podatny na uszkodzenia i błędy. Jednak w tym przypadku, w przeciwieństwie do innych podzespołów, możecie wpływać na kondycję dysku twardego. Pierwszą opisaną już kwestią jest usuwanie wszystkich zbędnych plików z dysku i jego regularna defragmentacja. Na tym nie kończą się czynności, które powinniście wykonywać, aby cieszyć się sprawnym urządzeniem. Raz na jakiś czas należy skanować dysk na obecność błędnych i uszkodzonych sektorów. Na szczęście są narzędzia, które dobrze wykonują to zadanie.

ScanDisk

W systemie Windows 95/98/ME, ewentualne błędy dysku możecie wykryć i naprawić za pomocą znajdującego się w nim programu ScanDisk. W tym celu:

►      Kliknijcie Start/Programy/Akcesoria/Narzędzia systemowe i z listy wybierzcie program ScanDisk.

►      Zostanie otwarte okienko, w którym wybierzcie, które dyski mają zostać sprawdzone. Jeżeli chcecie, aby program sprawdził kilka dysków naraz, musicie je zaznaczyć trzymając wciśnięty klawisz CTRL. Przed przystąpieniem do sprawdzania dysku powinniście wybrać typ testu. Do wyboru macie:

ˇ         Standardowy – sprawdza poprawność rekordów startowych dysku, tabeli partycji, poprawność folderów i plików, wolną przestrzeń dysku, oraz czy nie ma krzyżowych połączeń plików i utraconych fragmentów plików. Test ten jest dużo szybszy od Gruntownego.

ˇ         Gruntowny – sprawdza to co Standardowy, oraz wykonuje test powierzchni dysku w poszukiwaniu błędów fizycznych. Dodatkowo w teście gruntownym możecie zmienić opcje testu powierzchni, poprzez kliknięcie przycisku Opcje. W menu opcji skanowania powierzchni możecie wybrać, czy: program ma skanować obszar systemowy i dane, czy tylko obszar systemowy lub obszar danych. Macie także możliwość wyłączenia testu zapisu, oraz możecie kazać programowi, aby nie naprawiał uszkodzonych sektorów w plikach ukrytych i systemowych.

►      Zmiany zaakceptujcie przyciskiem OK.

 

 Zmienić inne parametry programu możecie klikając przycisk Zaawansowane. W oknie tym ustawicie sposób wyświetlania raportów i zapisywania ich do dziennika, oraz parametry skanowania dysku. Jeżeli chcecie, aby program w trakcie testu automatycznie usuwał błędy to zaznaczcie odpowiednie pole.

 

►      Sprawdzanie dysku rozpoczniecie klikając przycisk Rozpocznij. Jeżeli program znajdzie jakiś błąd, a Wy nie wybraliście opcji automatycznego naprawiania błędów, ScanDisk będzie pytał za każdym razem, co w tej sytuacji zrobić.

 

 W trakcie testu powierzchni program może znaleźć jakiś błąd. Może on oznaczać, że jeden z klastrów, na których zapisywane są dane na dysku lub dyskietce został uszkodzony, co uniemożliwia jego odczytanie. Program ma możliwość usunięcia tego błędu, ale nie oznacza to, że zawartość klastra zostanie przywrócona. Klaster ten będzie zaznaczony jako Bad Sektor i w przyszłości nic nie zostanie na nim zapisane. Mimo utraty danych należy te błędy usuwać, ponieważ po usunięciu, zostanie on zapisany w tabeli partycji i żaden program nie zapisze tam w przyszłości żadnych danych.

 

►      Po zakończeniu sprawdzania dysku program wyświetla raport, w którym zobaczycie, czy program znalazł błędy i czy je usunął, oraz główne parametry dysku.

 

 Program ScanDisk ma także swój DOS-owy odpowiednik, który jest uruchamiany razem z systemem Windows po niewłaściwym zamknięciu systemu. Lepiej jednak używać wersji Windows-owej. Dodatkowo niektóre wersje programu uruchamiane pod DOS-em mają małą usterkę. Po znalezieniu błędu proszą o włożenie dyskietki, na którą będzie można zapisać plik, który umożliwi cofnięcie zmian. Niestety nie da się zapisać tego pliku na dysk, a gdy klika na opcję Pomiń, program nadal upomina się o dyskietkę. Nie jest to problemem, gdy jest na dysku jeden błąd, ale jeżeli na dysku po złym wyłączeniu jest na przykład kilkadziesiąt błędów, to proces naprawy wydłuża się w nieskończoność.

 

CHKDSK

 

Odpowiednikiem programu ScanDisk w systemach Windows NT/2000/XP/2003 jest CHKDSK. Aby go uruchomić:

►    Kliknijcie dwukrotnie ikonę Mój komputer.

►    Wybierzcie symbol dysku i kliknijcie go prawym klawiszem myszy.

►    Z wyświetlonego menu kontekstowego wybierzcie Właściwości.

►    Przejdźcie na zakładkę Narzędzia i wciśnijcie przycisk Sprawdź.

►    Zaznaczcie opcję Automatycznie usuwaj błędy oraz Przeszukaj i spróbuj odzyskać sektory uszkodzone.

►    Po kliknięciu przycisku Rozpocznij wyświetlony zostanie komunikat, w którym zostaniecie poinformowanie, że sprawdzenie dysku zostanie przeprowadzone przy następnym uruchomieniu komputera. Jeśli zgadzacie się na to, wciśnijcie przycisk Tak i uruchomcie ponownie komputer.

 

Rysunek 20. Sprawdzanie dysku twardego za pomocą wbudowanego w Windows narzędzia CHKDSK

 

 Jeśli chcecie tylko profilaktycznie przeszukać dysk bez konieczności ponownego włączenia komputera, nie zaznaczajcie pola Automatycznie usuwaj błędy.

 

Napęd CD

 

Napęd CD-ROM jest kolejnym urządzeniem, na który ogromny wpływ ma sposób jego używania. Co prawda, nie zależy od niego możliwość pracy całego komputera, jednak uszkodzony napęd CD może uniemożliwić wykonanie wielu ważnych czynności. Dlatego aby przedłużyć eksploatację i zmniejszyć prawdopodobieństwo awarii napędu pamiętajcie aby:

• unikać pracy urządzenia w pomieszczeniach o wysokim stężeniu dymu tytoniowego lub oparów, a także dużej wilgotności powietrza,
• unikać wzniecania dużych ilości kurzu w okolicach komputera,
• nie odtwarzać muzyki z płyty CD, ponieważ operacja taka jest dla napędu sporym obciążeniem i może spowodować w dłuższym okresie czasu jego awarię,
• nie powinniście pozostawiać napędu CD-ROM z wysuniętą tacką dłużej, niż jest to konieczne do włożenia lub wyjęcia płyty,
• utrzymywać płyty CD w czystości, ponieważ każda zabrudzona płyta może spowodować zabrudzenie soczewki,
• czyścić soczewkę za pomocą płyty czyszczącej (proces czyszczenia przeprowadźcie kilkakrotnie,  ponieważ nie zawsze skutkuje ono za pierwszym razem).

 

Analiza i diagnostyka sprzętu

 

Aby przekonać się, czy podzespoły w Waszym komputerze pracują poprawnie, możecie skorzystać z programów do testowania wydajności i nadzorowania ich pracy. Wystarczy, że przeprowadzicie kilka testów sprawdzających poszczególne podzespoły, a będziecie wiedzieć czy Wasz sprzęt pracuje tak jak powinien. Wyniki otrzymanych testów możecie porównywać co jakiś czas, sprawdzając tym samym czy sprzęt równomiernie pracuje na przestrzeni dłuższego okresu czasu. Jeśli wyniki testów po jakimś czasie będą dużo słabsze od tych wcześniejszych, może to oznaczać, że z Waszym urządzeniem dzieje się coś niepokojącego. Również programy do monitorowania pracy komputera mogą okazać się nieodzowną pomocą, ostrzegając Was o nieprawidłowej pracy i o zbliżającej się awarii urządzenia.

 

Fresh Diagnose – komplet informacji o komputerze

 

Jednym z najlepszych programów do odczytywania informacji o komputerze i testowania jego podzespołów jest darmowy Fresh Diagnose 6.70. Dzięki temu dowiecie się jak pracuje Wasz procesor, płyta główna, dysk twardego, karta graficzna i napęd CD.

 

 Po instalacji musicie zarejestrować się w witrynie producenta programu. W tym celu wpiszcie swoje imię i adres e-mail. Następnie otrzymacie list z kodem rejestracyjnym, który musicie wpisać w okienku wyświetlanym po kliknięciu z górnego menu Help/Register.

 

Aby przeprowadzić testy sprzętu w programie Fresh Diagnose:

►      Przejdźcie do zakładki Benchmark wciskając pierwszą od prawej strony ikonę z górnego menu.

►      W oknie wyświetlone zostaną narzędzia testujące. Możecie przeprowadzić testy: procesora, pamięci RAM, karty graficznej, twardego dysku i napędu CD.

►      Kliknijcie ikonę Processor Benchmark, a następnie Start.

 

 Po przeprowadzeniu testu, rezultaty przedstawione zostaną w słupach. Wynik Waszego procesora zaznaczony jest niebieskim kolorem i znajduje się z prawej strony wykresu. Pozostałe wyniki to przykładowe rezultaty innych procesorów, które możecie zestawić ze swoim urządzeniem.

 

►      Zapiszcie rezultat testu swojego procesora na kartce, tak aby porównać go z testem przeprowadzonym za jakiś czas.

 

Rysunek 21. Wyniki testu procesora przeprowadzone w programie Fresh Diagnose

 

►      Przetestujcie także pozostałe komponenty komputera, w tym celu kliknijcie z górnego menu ikonę Benchmark, a następnie Memory Benchmark (pamięć RAM), Display Adapter Benchmark (kartę graficzną), Harddisk Benchmark (twardy dysk) i CD Benchmark (napęd CD). Testując CD-ROM musicie włożyć do niego dowolną płytę CD z danymi.

►      Aby rozpocząć test kliknijcie Start. Wyniki przedstawione zostaną w podobny sposób jak przy testowaniu procesora.

 

SpeedFan – temperatura pod kontrolą

 

Zbyt wysoka temperatura procesora i dysku twardego może doprowadzić do ich uszkodzenia. Dlatego warto je na bieżąco monitorować, zwłaszcza latem, kiedy temperatura otoczenia sprzyja przegrzewaniu się urządzeń. W tej sytuacji przyjdzie Wam z pomocą darmowy program SpeedFan 4.16.

 

Aby odczytać i monitorować temperaturę procesora i dysku twardego:

►      Po zainstalowaniu i uruchomieniu programu zostanie automatycznie odczytana temperatura procesora i dysku twardego.

 

Rysunek 22. Główne okno programu SpeedFan z informacją o temperaturze procesora i dysku twardego

 

►      W głównym oknie programu temperatura procesora odczytacie jako Temp1, natomiast dysku twardego jako HD0. Przy każdym odczycie umieszczona jest ikona symbolizująca ciepłotę urządzenia i tak:

ˇ         niebieska strzałka w dół – niska temperatura urządzenia,

ˇ         zielony ptaszek – w normie,

ˇ         czerwona strzałka w górę – wysoka temperatura,

ˇ         płomień – niebezpiecznie wysoka, grożąca uszkodzeniem podzespołu.

 

 Gdy temperatura będzie na tyle wysoka, że grozić to będzie uszkodzeniem sprzętu, SpeedFan zaalarmuje o tym użytkownika i wyłączy komputer.

 

►      Dodatkowo po lewej stronie zobaczycie Fan01, które oznacza ilość obrotów wiatraczka zamontowanego na procesorze. Powinny się one Wahać w granicach od 3000 do 3500 RPM.

►      Program powinien cały czas pracować w tle, dlatego kliknijcie przycisk Minimize a zostanie on sprowadzony do paska zadań systemu Windows w którym na bieżąco będzie wyświetlał temperaturę procesora i nadzorował pracę urządzeń.

 

Rysunek 23. Temperatura procesora podawana przez program SpeedFan w pasku zadań systemu Windows

 

PRZESZUKIWANIE KOMPUTERA POD WZGLĘDEM ZAGROŻEŃ Z ZEWNĄTRZ

 

Niebagatelne znaczenie dla bezawaryjności komputera ma jego zabezpieczenie przed zagrożeniami z zewnątrz. W przypadku przeniknięcia nieporządnego elementu do Waszego systemu, może on uszkodzić system i Wasze dane. Najniebezpieczniejsze są:

ˇ         wirusy,

ˇ         trojany,

ˇ         szpiedzy (spyware),

ˇ         dialery.

 

Wirusy

 

Największym zagrożeniem dla Waszego komputera są wirusy. Najczęściej mogą one przedostać się do Waszego komputera poprzez:

• Pocztę elektroniczną – wirus przesyłany jest razem z listem jako załącznik, po otwarciu maila następuje infekcja wirusem. Pamiętajcie aby bezzwłoczne usuwać listy od nieznanych osób lub z dziwnymi tytułami, które zawierają załączniki.
• Pliki pobierane z Internetu – dotyczy to zwłaszcza plików ściąganych ze stron z crackami, serialami do komercyjnych programów i pornografią. Najlepszą profilaktykom jest omijanie takich witryn.
• Płyty CD i dyskietki – wirusy mogą także znaleźć się na płycie CD, dlatego przed uruchomieniem nowej płyty koniecznie przeskanujcie ją programem antywirusowym.

 

Aby ustrzec się wirusów, komputer powinien być wyposażony w aktualny program antywirusowy z najnowszymi definicjami wirusów. Dotyczy to maszyn pracujących w Internecie, jak i pecetów, które nie są podłączone do światowej sieci. Polecamy dwa najlepsze naszym zdaniem darmowe programy antywirusowe:

• Avast! Home Edition 4 – program antywirusowy dysponujący polskim interfejsem. Jest to lekko okrojona wersja czeskiego pakietu avast! Professional Edition. Charakteryzuje się on dużymi możliwościami i widowiskowym wyglądem. Avast! oferuje ochronę poczty, skanowanie na życzenie i podczas pracy w tle. Umożliwia także skanowanie systemu podczas uruchamiania, jednak tylko w systemach Windows NT/2000/XP.
• AVG Free Edition 6 – kolejny popularny czeski program antywirusowy. Ma on możliwość darmowej aktualizacji bazy wirusów oraz funkcję automatycznego pobrania nowych wersji programu.

 

Skanery online

 

Jeżeli nie możecie zainstalować na swoim komputerze programu antywirusowego, skorzystajcie ze skanera online. Dzięki niemu przeszukacie dysk lub nośnik na wypadek występowania wirusa. Jedynym warunkiem jest dostęp do Internetu podczas instalacji skanera i przy pobieraniu uaktualnień. Skanery online podczas instalacji i przy kolejnym uruchomieniu pobierają najnowsze definicje wirusów. Po zainstalowaniu skanery antywirusowe mogą być używane wielokrotnie, bez konieczności ponownego łączenia z Internetem. Najlepsze skanery antywirusowe to:

ˇ         Panda ActiveScan  -  możecie nim testować wybrane pliki, całe foldery na dysku lokalnym i sieciowym, w stacjach dyskietek, CD-ROM-ie, strony WWW i listy e-mail wraz z załącznikami.

ˇ         Skaner MkS_vir - sprawdza i czyści zainfekowane pliki.

ˇ         Skaner Symantec Security Check - skaner w wersji angielskiej, domyślnie sprawdza cały dysk na obecność wirusów i trojanów.

 

 Korzystajcie ze skanerów internetowych tylko w ostateczności, ponieważ nie mogą one zapewnić ochrony antywirusowej na takim poziomie jak specjalistyczna aplikacja zainstalowana i skonfigurowana na Waszym komputerze.

 

Konie trojańskie

 

Kolejnym niebagatelnym zagrożeniem dla Waszego peceta są konie trojańskie. Są to kawałki kodu, które udają nieszkodliwy program, a w rzeczywistości mogą zniszczyć system lub usunąć dane. Aby zabezpieczyć się przed trojanami korzystajcie z aktualnych programów antywirusowych i zabezpieczcie komputer dobrym firewallem (zaporą ogniową).

 

Spyware

 

Jeśli omawiamy zagrożenia z Internetu nie możemy pominąć programów szpiegowskich. Podczas instalacji programów często oprócz właściwej aplikacji na dysk dostaje się zbiór bibliotek. Uruchamiają się one wraz ze startem macierzystego programu i w ten sposób rozpoczynają szpiegowską działalność. Potrafią one wysyłać do serwera macierzystej firmy Wasze imię i nazwisko (odczytane z rejestru systemu), adres IP, zwrotny DNS Waszego adresu (przez co określane jest miejsce zamieszkania), adresy stron WWW i serwerów FTP z których korzystacie, spis programów zainstalowanych w komputerze, informacje o ściąganych plikach (typy, nazwy wielkości itp.), hasła połączeń modemowych. Spyware śledzi także tytuły multimediów, które oglądacie i słuchacie.

 

Ad-aware 6.0 – bezlitosny zabójca spyware

 

W celu wyszukania i zlikwidowania szpiegów, skorzystajcie z darmowego programu Ad-aware 6.0. Wersję instalacyjną programu znajdziecie na stronie producenta.

 

Aby wyszukać i zlikwidować programy szpiegowskie:

►      Po zainstalowaniu i uruchomieniu aplikacji w pierwszej kolejności zaktualizujcie bazę o spyware. W tym celu kliknijcie odnośnik Check for updates now (musicie być podłączeni do Internetu).

►      Zostanie otwarte okienko, w którym wybierzcie Connect.

►      Po pobraniu najnowszej partii definicji, kliknijcie przycisk Start.

 

 

Rysynek 24. Główne okno programu Ad-aware i zaznaczone miejsce po kliknięciu którego uaktualnicie bazę szpiegów

 

►      Teraz zaznaczcie pole Perform smart system-scan (aby przeprowadzić kompleksowe skanowanie systemu) lub Select drivers\folders to scan (aby wybrać do skanowania dysk lub konkretny folder).

►      Wciśnijcie przycisk Next, aby rozpocząć poszukiwanie szpiegów.

►      Po zakończeniu skanowania ponownie kliknijcie Next i zaznaczcie wszystkie wyszukane pozycje.

►      Usuńcie podejrzane pliki wciskając Next.

 

Rysunek 25. Wyniki wyszukiwania szpiegów, program znalazł osiem plików

 

Spybot - Search & Destroy

 

Kolejnym skutecznym programem do walki z oprogramowaniem szpiegowski jest określany przez niektórych jako najlepszy Spybot - Search & Destroy 1.3.

 

Aby skorzystać z programu Spybot - Search & Destroy:

►      Po jego uruchomieniu ustawcie polską wersję językową wybierając Language/Polski.

►      Następnie zaktualizujcie bazę znanych szpiegów klikając z lewej strony ikonę Aktualizacja i Sprawdź aktualizację.

►      Jeśli będzie ona dostępna, zaznaczcie odpowiednie pozycje i wciśnijcie przycisk Pobierz aktualizację.

 

Rysunek 26. Pobieranie najnowszych definicji antyszpiegowskich przez program Spybot - Search & Destroy

 

►      Przejdźcie teraz do zakładki Znajdź i zniszcz i aby uruchomić skanowanie wciśnijcie przycisk sprawdź wszystko.

►      Po przeprowadzonym skanowaniu wyświetlone zostaną wyniki wyszukiwania. Zaznaczcie je i wciśnijcie przycisk Napraw zaznaczone problemy.

 

Rysunek 27. Wyniki wyszukiwania szpiegów i zaznaczone 12 znalezionych problemów

 

Dialery

 

Dialery nie są bezpośrednim zagrożeniem dla komputera i Waszych danych. Jeśli jednak korzystacie z połączenia modemowego mogą one narazić Was na kolosalne koszta. Zamiast spodziewanej comiesięcznej sumy, na rachunku telefonicznym możecie ujrzeć kwotę znacznie przekraczającą kilka tysięcy złotych. Najczęściej takim programem możecie zainfekować komputer odwiedzając strony WWW z zawartością erotyczną, pirackim oprogramowaniem, programami odbezpieczającymi (crackami) komercyjne aplikacje.

 

W usuwaniu dialerów pomoże Wam program Antydialer TP.

 

 Po zainstalowaniu programu zaktualizujcie bazę dialerów przechodząc do zakładki Aktualizacja i klikając przycisk Aktualizuj. W trakcie wykonywania tej czynności musicie być podłączeni do Internetu.

 

Aby przeskanować system na obecność dialerów:

►      Przejdźcie do zakładki Skanowanie i wciśnijcie przycisk Rozpocznij skanowanie.

►      Jeśli dialer zostanie znaleziony, program wyświetli informację i usunie go z systemu.

 

Rysunek 28. Skanowanie systemu w poszukiwaniu programów typu dialer

 

Aby uniemożliwić działanie dialerowi, który przedostanie się do Waszego komputera powinniście mieć stale uruchomionego Antydialera TP. Zablokuje on połączenie modemowe wybierane na inne niż zdefiniowany w programie numer. W przypadku próby nawiązania połączenia z niezdefiniowanym numerem, program zaalarmuje Was, pytając jednocześnie czy chcecie połączyć się z danym numerem.